بررسی توسعه یادگیری اشتراکی در  آموزش علوم پزشکی ایران

 پژوهشگر:  علیرضا ایرج پور

 اساتید راهنما و مشاور: دکتر حیدر علی عابدی، پروفسور هیو بـــــار، دکتر شایسته صالحی، دکتر طاهره چنگیز

رشته: آموزش پرستاری

دانشگاه: دانشگاه علوم پزشکی اصفهان و King’s College London

سال پایان کار : 1387

:چکیده کار

با وجود تمایل روزافزون سیاستگزاران کشورها به بهره مندی از مزایای آموزش و همکاریهای بین حرفه ای در بهبود کیفیت ارائه خدمات سلامت، تقریبا عمده دستاوردها دراین حوزه از سوی  کشور های توسعه یافته و به ویژه چند کشور مطرح در این زمینه منتشر شده است. از اینرو مطالعه ای با هدف بررسی توسعه یادگیری اشتراکی در آموزش علوم پزشکی ایران صورت پذیرفت.

بر مبنای مروری بر ادبیات موجود، پژوهشی از نوع متوالی ترکیبی در دو مرحله انجام گرفت. مرحله نخست شامل یک مطالعه پیمایشی مقطعی به همراه جستاری در محیط پژوهش و متون مرتبط بود. ارسال یک نامه با سوالاتی باز به منظور شناسائی برنامه های جاری یادگیری اشتراکی به روسای کلیه دانشکده های پرستاری مامائی و پزشکی کشور وابسته به وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشکی که با نامه دوم و پیگیری تلفنی ضمن افزایش میزان پاسخ های اولیه برنامه های گذشته و آتی نیز مورد سوال قرار گرفت. یافته های مرحله اول به شناسائی محل برنامه های یادگیری اشتراکی و تدوین الگوی مصاحبه انجامید. در مرحله دوم با رویکرد کیفی با انجام نمونه گیری هدفمند، هشت مصاحبه نیمه ساختاری با سیاستگزاران ارشد و صاحبنظران آموزش علوم پزشکی رشته های مختلف صورت گرفت. همچنین یکی از برنامه های یادگیری اشتراکی شناسائی شده در مرحله اول بصورت موردی از طریق انجام چهار مصاحبه با برنامه ریزان و مجریان برنامه مذکور و بررسی مستندات مربوطه مطالعه شد. جستجوی تکمیلی مستندات و متون مرتبط در بانکهای اطلاعاتی داخلی، خارجی و جستجوی دستی نیز صورت گرفت.

در تحلیل داده ها از یک چارچوب پنداشتی با بهره گیری از مدل ارتباط در تغییر (الزورث،2000) و رویکرد چارچوبی در تحلیل یافته های پژوهشی که توسط ریچی و اسپنسر (1994) برای تحقیقات کاربردی در سیاستگزاریها ابداع گردیده است، استفاده شد.

بررسی یادگیری اشتراکی درآموزش علوم پزشکی کشور از ابعاد “زمینه” ، ” ماهیت“، “ساختار” و    ” عوامل تقویت کننده و بازدارنده آن” که اهداف پژوهش را تشکیل می دادند، انجام گردید. در خصوص ” زمینه“ی موجود، طیف گسترده ای از فرصتهای یادگیری اشتراکی بالقوه و بالفعل شناسائی شد که برخی حائز ویژگیهای یادگیری بین حرفه ای بودند. همچنین شیوه های تدریس کنونی که از قابلیت استفاده در یادگیری اشتراکی و آموزش بین حرفه ای برخوردار هستند شناسائی گردید. مدل سلسله مراتب حرفه ای گرائی جهت تبیین “ماهیت” یادگیری بین حرفه ای ترسیم شد که از چهار سطح “ایدئولوژی“، “تراکنش“، “چند حرفه ای گرائیو “بین حرفه ای گرائی” تشکیل شده است. به منظور تبیین ساختار یادگیری اشتراکی ایران مدل “تغییر آموزشی نظام مند” از ادغام مدل ارتباط در تغییر و یافته های پژوهش توسعه یافت. این مدل از چهار سازه با مرکزیت تغییر تشکیل شده است که سایرسازه ها یعنی سیاستگزاری، اجرا و ارزشیابی با یکدیگر و همزمان با تغییر درتعامل هستند. عوامل تقویت کننده و بازدارندهِ موثر بر فرآیند تغییر آموزشی در چهار حوزه فردی،   حرفه ای، سازمانی و اجتماعی طبقه بندی گردید.

یافته های گوناگون پیرامون زمینه، ماهیت و ساختار یادگیری اشتراکی در ایران با یافته های کشورهای توسعه یافته مورد بحث و مقایسه قرار گرفت. گرچه عناصر شناسائی شده در حوزه ماهیت بین حرفه ای گرائی در مطالعات گوناگون مورد توجه قرار گرفته است اما ادبیات موجود فاقد مدلی برای سلسله مراحل توسعه بین حرفه ای گرائی بود. همچنین الگوهای تغییر در آموزش کشورهای پیشرو در آموزش بین حرفه ای از جزئیات بیشتری برخوردار هستند که بدون تردید ناشی از ورود به فرآیند تغییر و مواجهه با مسائل پیرامونی آن است.  گرچه یافته های این مطالعه نیازمند مطالعات تکمیلی در تک تک عناصر شناسائی شده است ولی می تواند مبنائی در بازنگری آموزش فراگیران وبازآموزی کارکنان نظام سلامت و ازجمله آموزش پرستاری قرار گیرد. همچنین یافته های این پژوهش می تواند در تدوین چارچوبی برای ارتقا همکاریهای بین حرفه ای و رویکرد کار تیمی در نظام سلامت و نتیجتا بهبود کیفیت ارائه خدمات سلامت مورد استفاده قرار گیرد.

شما دسترسی لازم برای مشاهده PDF را ندارید.لطفا برای مشاهده ثبت نام کنید